زیورآلات
- ماسیوسولفید ( سولفید جمع ای )
نقره در این کانسار به اشکال عدسی شکل و لایه ای دیده می شود و تحت عنوان محصول فرعی کانسار های مس و سرب - روی موجود است . عیار معدن کاری این کانسار 1000 - 100 گرم در بدن می باشد نظیر کانسار تین تیک ( آمریکا )
- رگه های آرسنور ( Ag - Co - Ni ) :
نقره در این کانسار به طور رگه ای می باشد . کانی های اقتصادی دارای اهمیت آن پروستیت Ag3AsS3 و پیرارژیریت Ag3SbS3 می باشد . عیار معدنکاری در این دسته کانسار 1000 - 100 گرم در بدن می باشد مثلا کانسار کبالت ( اونتاریو )
- اپی ترمال :
راجع‌به منشأ کانسارهای اپی ترمال نقره و حتی طلا جواهرات مشاجره های زیادی موجود است . زیس ( 1929 ) و اشمیت ( 1950 ) پیشنهاد نمودند که کانسارهای اپی ترمال و دگرسانی های کائولینیت - آلونیت و پیروفیلیت می توانند دردورن گدازه هایی که از دهانه های تغذیه کننده مسافت گرفته اند , تشکیل شوند . این کانسارها بر اثر جریان یافتن سطحی آبهای جوی در داخل گدازه ها حاصل می شوند . لیکن در بعضی بخشها سیالات کانسارساز اساساً ماگمایی می باشند و جایگاه ترکیب شدگی آبهای جوی و تأثیرات آن گوناگون است ( کانسار های اپی ترمال فلزات قیمتی سیلیتو در طلا جواهرات )
سیلیتو ( 1993 ) کانسارهای اپی ترمال فلزات قیمتی را بر پایه ی جور دگرسانی و کانی‌شناسی به 2 مجموعه تقسیم نمود :
الف ) کانسارهای اپی ترمال دسته High Sulphideسولفیداسیون بالا یا اسید - سولفات :
- خصوصیات زمین شناسی :
این ذخایر همراه با سنگهای آتشفشانی , در مناطقی که توده‌های نفوذی نیمه عمیق اسیدی تا حد واسط حضور دارا هستند , یافت می‌شوند . رتبه تکتونیکی آن‌ها عمدتاً در کمربندهای زون فرورانش و بخشها پشت قوسی , در محل گودالهای آتشفشانی ( کالدرا ) و همچنین در گروه گنبدهای ریولیتی است .
این کانسارها احتمالاً بخش فوقانی سیستم‌های مس پورفیری را تشکیل می‌دهند . از نگاه سنی عمدتاً در محدوده‌های زمانی دوران سوم و چهارم کشف شده‌اند .
- بافت و شکل ذخیره :
به طور بافت حفره‌ای در سیلیس , رگه‌های دار یا لایه‌بندی , شرایط برشی , و یا به طور رگه‌ای و توده‌های جانشینی یافت می‌شوند .
- آلتراسیون :
کانیهای نظیر کائولینیت , آلونیت , باریت , هماتیت , سرسیت , ایلیت , پیروفیلیت , جروسیت , در زونهای آلتراسیون به دیده می‌خورند . همچنین به دلیل تأثیر محلولهای اسیدی و حل شدن سایر مواد , کوارتز به وضعیت دانه ریز و به طور حفره‌ای باقی می‌ماند .
- کانیهای ذخیره :
پیریت , آنارژیت , کالکوزیت , کوولیت , بورنیت , طلا جواهرات , الکتروم , اسفالریت , کالکوپیریت , گالن , تتراهدریت , کانیهای باطله دربرگیرنده پیریت و باریت می‌باشند .
- ویژگیهای ژئوفیزیکی :
پایین بودن خاصیت مغناطیسی به دلیل شست و شوی اسیدی سنگهای حوزه .
ب ) کانسارهای اپی ترمال مدل سولفید کم Low - Sulphide ( آدولاریا - سرسیت )
- خصوصیات زمین شناسی :
این ذخایر همراه با سنگهای آتشفشانی کالک آلکالن آندزیتی کمربندهای زون فرورانش یافت می‌شوند , از حیث سنی عمدتاً مرتبط با دوران سوم می باشند , البته در دوران دوم و نخستین نیز کشف شده‌اند . در بخشها گسلی دهانه‌های آتشفشانی و گسلهای زونهای کششی تشکیل می‌شوند و در بخش فوقانی توده‌های نیمه عمیق قرار می‌گیرند .
- بافت و شکل :
عمدتاً بوسیله زونهای گسلی کنترل می‌شوند . در صورتی که سنگهای میزبان از تخلخل مفید و مطلوب برخوردار باشند پهنا زون کانی سازی ممکن است گسترده باشد . بافت در زون گسلی از جور مالامال کننده فضای خالی است .
- آلتراسیون :
زون سیلیسی به طور کلسدونی , رگه‌های کوارتز , آدولاریا , کلسیت , ایلیت , سریسیت , کائولینیت و آلتراسیون پروپیلیتیک .
- کانیهای ذخیره :
الکتروم , طلا و جواهرات , آرژانتیت , کالکوپیریت , اسفالریت , گالن , تتراهدریت , سولفوسالتهای نقره و در بخش فوقانی سیستم آنومالی As , Sb , Hg دیده می‌شود .
- ویژگیهای ژئوشیمیایی :
Au , Ag , Zn , Pb , Cu , As , Sb , Ba , F , Mn و در بخشها خاص عنصرها Te , Se , Hg یافت می شود .
- ویژگیهای ژئوفیزیکی :
از ویژگیهای ژئوفیزیکی این ذخایر استفاده از طریق VLF جهت شناسایی زون گسلی دارای سولفید , پرتونگاری جهت شناسایی زون غنی از پتاسیم می باشد .
عیار و میزان ذخیره ( جور کم سولفید )
دو دسته ذخایر طلای اپی‌ترمال کم سولفید شناسایی شده‌اند :
( 1نوع Au - Ag
میانگین ذخیره : 77/0 میلیون بدن , میانگین عیار : g/t1g و g/10=A t5/7= Au
( 2نوع Au - Cu
میانگین ذخیره : 3/0 میلیون بدن , میانگین عیار : % 3/0>Cu> % 75/0 و g/t38=Au
کانسارهای طلای اپی‌ترمال به 3 موقعیت کلی یافت می‌شوند که عبارتند از :
( 1نوع پراکنده در سنگهای کربناتی ( تیپ کربناتی (
( 2نوع پراکنده در سنگهای آتشفشانی ( گونه چشمه‌های آب گرم (
( 3نوع رگه‌ای